تاریخ نیوزیلند

تاریخچه نیوزیلند، قبل از قرن بیستم

کشف نیوزیلند در حدود سالهای 800 میلادی، به یک افسر ناوبر پولینزیایی (Polynesian مجموعه جزایری در اقیانوس آرام) به نام کوپه (Kupe) نسبت داده میشود. بنابر حکایات موجود، همسر کوپه هینه - ته (Hine-te-aparangi)، این کشور تازه کشف شده را ائوتیاروا (Aotearoa)، سرزمین ابر بلند سپید، نامگذاری کرد. مسکن گزینی مردم در نیوزیلند به طور مستمر از سال 1200 میلادی آغاز شد که در پی اولین افراد، روند مداوم مهاجرت مردم از موطن کوپه که هاوایکی (Hawaiki) نام داشت آغاز شد که از مسیر ثبت شده توسط کوپه به این سرزمین رسیدند.

فرهنگ این مردم در اصل پولینزیایی است که در طی قرنها در اثر تماس محدود با کشورهی زادگاه هر گروه از مهاجران، رشد یافته است. سیستم اجتماعی این کشور سیستم طبقاتی بوده و مقام و مرتبه اجتماعی از طریق رابطه خونی منتقل میشده است.

در سال 1642، کاشفی هلندی به نام ابل تاسمن (Abel Tasman)، مشغول گشت و گذار مختصری در ساحل غربی نیوزیلند بود، هنگامی که او قصد داشت در ساحل پیاده شود، تعدادی از کارکنان کشتی کشته و خورده شدند و به این ترتیب او دیگر کوچکترین علاقه ای برای ماندن در این ناحیه نداشت.

آوکلند (Aukland) یکی از شهرهای بزرگ نیوزلند

در سال 1769، کاپیتان جیمز کوک (James Cook) دورتا دور دو جزیره اصلی را با کشتی خود به نام (Endeavour) گشت. رویارویی اولیه با اهالی مائوری (Maori) خشونت آمیز بود اما کوک که تحت تاثیر شجاعت و روحیه خاص مائوریها قرار گرفته و امکانات بالقوه این سرزمین تازه یافته شده را تشخیص داده بود، قبل از حرکت به سوی استرالیا، این سرزمین را برای سلطنت بریتانیا تصرف کرد.

هنگامی که بریتانیایی ها مستعمره سازی در سرزمینهای قطبی را آغاز کردند، نیوزیلند در ابتدا به عنوان یکی از انشعابات موسسه اقتصادی استرالیا (Australian Enterprise) در زمینه صید نهنگ و خوک دریایی به شمار می آمد.

در حقیقیت، از سال 1839 تا 1841 این کشور در قلمرو قدرت نیو ساوث ولز (New South Wales) منطقه ای در جنوب شرقی استرالیا) بوده است. در هر صورت، افزایش زیستگاههای اروپایی نشین به زودی مشکل ساز شد و نیاز فوری به یک سیاست مناسب برای حل و فصل اختلافات ارضی میان پاکه ها (Pakeha لغتی نیوزیلندی به معنای اروپاییان) و مائوریها احساس می شد.

در سال 1840، معاهده وایتنگی (Waitangi) به امضا رسید که بر طبق آن مائوریها فرمانداری کشور خود را به بریتانیا تسلیم کردند تا در مقابل از حمایت آنها و تضمین حفظ زمینهایشان از طرف بریتانیا بهره مند شوند.

اما رابطه میان مائوریها و پاکه ها، هرچند در برخی نواحی هماهنگ بود، اما در بخشهایی نیز خصمانه به نظر می رسید. دلایل این مشکلات متنوع و پیچیده بود، اما مهمترین ویژگی این دشمنیها، اختلاف بر سر زمین به شمار می رفت.

نبرد نورتلند (Northland War) که در طی سالهای 1846-1844 ادامه پیدا کرد، با جنگهای دیگری در استحکامات دیگر مائوریها، از جمله تاراناکی (Taranaki در سالهای 61-1860 و 69-1865) ، وایکاتو (Waikato 1863-1864) و ساحل شرقی (East Coast 1868-1872) پایان یافت.

بالاخره جنگ به پایان رسید و هر چند نتیجه قطعی هیچ یک از آنها مشخص نبود، اما پاکه ها ادعای پیروزی داشتند.

تاریخ معاصر

در اواخر قرن نوزدهم، همه چیز به طور موقت در آرامش قرار گرفت. کشف طلا در منطقه موجب شکوفایی و رونق بیشتر شد. از طرفی پرورش گوسفند در مقیاس گسترده نیز به معنای تبدیل شدن نیوزیلند به کشوری با بهره وری بالا و خودکفا بود. تغییرات اجتماعی فراگیر- حق رای برای زنان، تامین اجتماعی، حمایت از اتحادیه های صنفی و معرفی خدمات کودک یاری - اعتبار نیوزیلند را به عنوان کشوری علاقمند به اصلاحات تساوی گرانه، محکمتر کرد.

نیوزیلند در سال 1907 به مقام مملکت عضو جامعه ممالک مشترک المنافع بریتانیا رسید و در سال 1931 اعلام استقلال نمود. البته این استقلال تا سال 1947 به طور رسمی اعلام نشد. وضعیت اقتصادی تا زمان رکود اقتصادی جهانی در دهه 80 و افزایش بیکاری، همچنان پر رونق بود. در حال حاضر اقتصاد نیوزیلند در وضعیتی تثبیت شده به سر میبرد که تا حد زیادی مدیون صادرات بوده است.

در میانه دهه 80، نیوزیلند به خاطر موضعگیری ضد تسلیحات اتمی و مخالفت با آزمایشات اتمی فرانسه در اقیانوس آرام، مورد تشویق واقع شد، هرچند که این موضع گیری میتوانست به معنای رویارویی با آمریکا باشد.